Краткий обзор ядерно-физических решений ториевого реактора  в странах-производителях

З. Инсепов; А.А. Калыбай; Ж. Алсар; А. Хасанейн; Ю. Сизюк; З.А. Мансуров

doi:10.18321/cpc23(1)3-8

Авторлар

З. Инсепов Nazarbayev University Research Administration" жеке мекемесі, Nazarbayev University, Қабанбай батыр даңғылы, 53, Астана, Қазақстан; Ядролық инженерия мектебі, Purdue University, West Lafayette, IN, USA
А.А. Калыбай Nazarbayev University Research Administration" жеке мекемесі, Nazarbayev University, Қабанбай батыр даңғылы, 53, Астана, Қазақстан
Ж. Алсар Nazarbayev University Research Administration" жеке мекемесі, Nazarbayev University, Қабанбай батыр даңғылы, 53, Астана, Қазақстан
A. Хасанейн Ядролық инженерия мектебі, Purdue University, West Lafayette, IN, USA
Ю. Сизюк Ядролық инженерия мектебі, Purdue University, West Lafayette, IN, USA
З.А. Мансуров Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Әл-Фараби даңғылы, 71, Алматы, Қазақстан

DOI:

https://doi.org/10.18321/cpc23(1)3-8

Кілт сөздер:

торий, сұйық фторидті торий реакторы, реакторлар және отын циклдары, жетілдірілген үлкен және кіші қысымды су реакторлары (PWR)

Аңдатпа

Қазіргі заманғы ядролық реакторлық жүйелер балқытылған тұз реакторы (MSR), кеңейтілген ауыр су реакторы (AHWR), жоғары температура реакторлары (HTR) үшін отын ретінде торийді пайдаланады; ал торий үдеткіш жүйесі (ADS) үшін отын ретінде қарастырылуда. Модульдік конструкция реакторларды 100-ден 3000 МВт-қа дейінгі электр қуатымен қамтамасыз етеді. Бұл мақалада Жетілдірілген қысымды су реакторына (PWR) баса назар аудара отырып, ядролық реакторлар мен отын циклдарында торийдің қолданылуына шолу жасалады. Атом өнеркәсібін қоршаған ортамен біріктіруге, шектеулі отын ресурстарын сақтауға, энергияға үнемі өсіп келе жатқан сұранысты қанағаттандыруға балама ұсынуға, энергияның стратегиялық қоры ретінде қызмет етуге және ауылды электрлендіруге үлес қосуға маңызды стратегиялық қызығушылық бар. Атом электр станцияларының экологиялық таза ұлттық дамуға үлес қосу мүмкіндігі бар, өйткені оларда көмірқышқыл газы мен азот оксиді шығарындылары нөлге тең. Сонымен қатар, ауа-райы мен климаттық факторларға байланысты қуат тапшылығының ықтимал тәуекелдерін азайтуға болады, өйткені атом электр станциялары маусымға тәуелсіз. Бұл ауылшаруашылық және суару жұмыстарын кедергісіз жалғастыруға, осылайша жоспарланған өнімге қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Әдебиеттер тізімі

(1) Kalybai AA, Kurbanova B, Mansurov ZA, Hasanein A, Alsar Zh, Insepov Z (2024) Combustion and plasma chemistry 22:279-295. Crossref

(2) Insepov Z, Kalybai AA, Mansurov ZA, Lesbaev BT, Hasanein A, Alsar Zh (2024) Combustion and plasma chemistry 22:297-308. Crossref

(3) Jiao G, Xia G, Wang J, Peng M (2024) Nuclear Engineering and Technology 56:1698-1711. Crossref

(4) Jiao G, Xia G, Zhu H, Zhou T, Peng M (2023) Annals of Nuclear Energy 192:110025. Crossref

(5) Nuclear Energy Agency (2023) Annual Report 2023. OECD NEA:1-132.

(6) Maiorino JR, D’Auria F, Reza AJ (2018) Proceedings of the 12th International Conference of the Croatian Nuclear Society: 3-6 June, Zadar, Croatia.

(7) Mash A, Ottenberg DR (1958) Status and Future Requirements for the Uranium-233 Power Reactor Program. U.S. Atomic Energy Commission, Division of Reactor Development: 125 p. Crossref

(8) Murray CL (2006) India’s nuclear power program: A study of India’s unique approach to nuclear energy. Thesis (S.B.), Massachusetts Institute of Technology, Dept. Nuclear Science and Engineering: 99 p.

(9) Huang J, Ding M (2016) Progress in Nuclear Energy 90:182-189. Crossref

(10) Lainetti PEO (2016) Journal of Energy and Power Engineering 10:600-605. Crossref

(11) World Nuclear Association (2017) Generation IV Nuclear Reactors. Available at: URL

(12) Serp J, Allibert M, Bene O, Delpech S, Feynberg O, Ghetta V, Heuer D, Holcomb D, Ignatiev V, Kloosterman JL, Luzzi L, Lucotte E, Uhlíř J, Yoshioka R, Zhimin D (2014) Progress in Nuclear Energy 77:308-319. Crossref

(13) D’Auria F (2019) Advances in Science, Engineering and Research 4(1):17-30.